‘Ik opereer geen foto maar een patiënt’

Gelukkig komt de diagnose hersentumor niet vaak voor. Gemiddeld horen 1.100 tot 1.200 mensen per jaar deze slechte boodschap van hun arts. In Nederland zijn dertien centra waar patiënten geopereerd kunnen worden, waaronder Isala. Neurochirurg Tom Aalders: ‘En wij doen zeker niet onder voor academische centra.’

Opereren om leven te verlengen

Je zult het maar horen van je neuroloog: een hersentumor. Hij of zij verwijst je door naar de neurochirurg voor eventuele verdere behandeling. Aalders: ‘Voor mij is het makkelijk dat de onderzoeken al zijn geweest en ik de foto in beeld heb. Echter opereer ik geen foto, maar een patiënt met een klacht. Je laat iemand vertellen wat er aan de hand is en uiteindelijk beslissen wij samen wat het vervolg zal zijn. Meestal zijn tumoren in de hersenen niet te genezen. Je opereert om het leven te verlengen en de marges zijn klein. Een kleine verandering, kan er al voor zorgen dat de kwaliteit van leven een stuk slechter wordt. Bijvoorbeeld omdat jij je spraak verliest of niet meer kan lopen. Zeker bij hersentumorpatiënten vind ik dat lastig. De patiënt heeft waarschijnlijk niet lang meer, dus de kwaliteit van leven moet zo optimaal mogelijk zijn. Het is opereren in een hele andere setting dan wanneer iemand een levensbedreigende bloeding in de hersenen heeft gehad en al op de IC ligt.’

Microscoop

Er is een operatietechniek waarbij de patiënt een aantal uur voordat hij naar de operatiekamer gaat een speciaal drankje krijgt. Aalders: ‘Ik opereer door een microscoop en dankzij een stofje in dat drankje licht de tumor op en ook het aangetaste gebied er om heen. Zonder de fluorescerende stof zou ik de tumor ook kunnen zien, maar het gebied er om heen minder goed. Jongere patiënten met minder ernstige tumoren maken wij ook wel eens wakker tijdens de operatie. Terwijl ik opereer, krijg ik dus informatie van de patiënt. Hij verliest bijvoorbeeld zijn spraak als ik op een bepaalde plek opereer. Of hij vertelt dat hij zijn been voelt trekken. Voor ons als chirurgen is dat echt heel anders opereren. Niet iedere patiënt is er overigens geschikt voor.’

Schedel

Voor de buitenstaander spreekt het altijd tot de verbeelding, een hersenoperatie. De schedel die open moet. ‘Voor ons is een hoofd openmaken niet spannend’, zegt Aalders. ‘Aan het begin van een lastige operatie voel ik wel eens spanning, maar al snel zit ik in een flow. Het komt voor dat een operatie lang duurt, dan kan ik acht uur of langer aan tafel staan zonder iets te eten of te drinken. Dat vind ik normaal en niet bijzonder. Soms denk ik: hoe zou ik het ervaren, de narcose, iemand die in je hersenen opereert. De angst om misschien niet meer wakker te worden…Die gedachte maakt dat ik met nog meer focus mijn werk doe.’